Cao huyết áp căn bệnh nguy hiểm tác động đến khoảng 1 tỷ người trên thế giới. Chỉ với những dấu hiệu đơn giản như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn…nếu không theo dõi và điều trị kịp thời sẽ có nguy cơ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim, suy tim, suy thận, mù lòa.
Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) ước tính hiện nay Việt Nam có gần 13 triệu người tăng huyết áp, song chỉ hơn 50% số người mắc bệnh được phát hiện và 50% trong số đó được điều trị, giám sát.
Tăng huyết áp còn gọi là cao huyết áp, tức trạng thái máu lưu thông với áp lực tăng liên tục. Một người được xác định là tăng huyết áp khi huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên và/hoặc huyết áp tâm trương từ 90 mmHg trở lên. Đây là một căn bệnh không lây nhiễm phổ biến nhất trên thế giới, với những biến chứng nghiêm trọng như tai biến mạch máu não và các bệnh tim mạch khác.
Những người có nguy cơ bị cao huyết áp
Theo thống kê của Hội tim mạch học Việt Nam cho thấy, tăng huyết áp chiếm đến 25% ở người trưởng thành và đang có xu hướng gia tăng không ngừng. Năm 2016, theo điều tra của Viện Tim mạch Việt Nam, tỷ lệ tăng huyết áp ở người lớn từ 18 tuổi trở lên là 47.5%.
Bệnh cao huyết áp thường xuất hiện với các triệu chứng rất phức tạp và cũng có biểu hiện khác nhau tùy thuộc vào thể trạng từng người. Về cơ bản là các biểu hiện như nhức đầu, chóng mặt, ù tai, mất ngủ mức độ nhẹ, hoa mắt. Cũng có người bệnh có các triệu chứng dữ dội hơn, có thể đau vùng tim, giảm thị lực, người bệnh thở gấp, mặt đỏ bừng, tái xanh, nôn ói, hồi hộp, hốt hoảng…
Thông thường huyết áp cao thường xảy ra nhiều hơn với người nhiều tuổi, nhóm người bị nhiều nhất là ở người từ 45 tuổi trở lên; người thừa cân béo phì; người sử dụng rượu bia, thuốc lá; người ăn nhiều muối, ít rau quả; người ít hoạt động thể lực; người mắc các bệnh mạn tính như bệnh thận, đái tháo đường…
Ngoài ra trong gia đình có tiền sử bị cao huyết áp thì nguy cơ bị căn bệnh này cao hơn.
Tăng huyết áp không có dấu hiệu đặc trưng. Các triệu chứng rất phức tạp và nặng nhẹ khác nhau, biểu hiện tuỳ thuộc theo thể trạng của từng người.
>> 10 nguyên nhân tăng huyết áp có thể bạn chưa biết
Những dấu hiệu thường gặp của bệnh cao huyết áp
Thường xuyên kiểm tra sức khỏe và đo huyết áp định kỳ nhằm hạn chế bệnh cao huyết áp
>> Máy đo huyết áp Medally – Thương hiệu Uy tín được nhiều quốc gia trên thế giới tin dùng
Dấu hiệu của cao huyết áp rất đa dạng. Bình thường người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng như:
– Choáng váng, nhức đầu.
– Mất ngủ, chóng mặt, ù tai, hoa mắt.
– Khó thở, đau tức ngực, hồi hộp.
– Đỏ mặt, buồn nôn.
Khi thấy trong người có các dấu hiệu kể trên cần nhanh chóng kiểm tra huyết áp tại nhà và đến các cơ sở y tế gần nhất để khám, xác định bệnh và điều trị kịp thời.
Tuy nhiên đa số người mắc bệnh tăng huyết áp không có triệu chứng gì và phần lớn thậm chí còn không biết mình bị bệnh. Các triệu chứng kể trên thường chỉ xuất hiện khi bệnh đã tiến triển nặng. Chính vì thế tăng huyết áp còn được gọi là ‘kẻ giết người thầm lặng”.
Khi bị lên cơn cao huyết áp người bệnh cần được nghỉ ngơi yên tĩnh, dùng các thuốc hạ áp (như: Captopril 25mg x 1 viên nhai và ngậm trong miệng…, có thể tiếp tục dùng thuốc hạ áp trong ngày), dùng các thuốc an thần (như seduxen…) và nhanh chóng gọi cấp cứu đưa đến bệnh viện gần nhất.
Chẩn đoán, điều trị bệnh cao huyết áp
Kiểm tra huyết áp thường xuyên là biện pháp quan trọng nhất để phát hiện sớm bệnh. Mọi người dân cần thường xuyên kiểm tra huyết áp thông qua khám sức khỏe định kỳ hoặc qua các lần đi khám, kiểm tra sức khỏe tại các cơ sở y tế… Các máy đo huyết áp điện tử cá nhân là một công cụ hiệu quả giúp người đã mắc tăng huyết áp và người có nguy cơ mắc bệnh để thường xuyên kiểm tra tình trạng huyết áp của mình cùng các thành viên trong gia đình.
Bệnh tăng huyết áp có thể được phòng ngừa hiệu quả và duy trì ở mức lý tưởng 120/80 mmHg nhờ các biện pháp tích cực thay đổi lối sống lành mạnh:
– Duy trì cân nặng lý tưởng với chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 18.5 đến 22.9; cố gắng duy trì vòng bụng dưới 90 cm ở nam và dưới 80 cm ở nữ. Tích cực giảm cân (nếu quá cân).
– Hạn chế uống rượu, bia; ngừng hoàn toàn việc hút thuốc lá hoặc thuốc lào.
– Tránh lo âu, căng thẳng thần kinh; cần chú ý đến việc thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý; tránh bị lạnh đột ngột.
Điều chỉnh chế độ ăn đề phòng tăng huyết áp
Khi bị cao huyết áp người bệnh cần điều chỉnh chế độ ăn uống hàng ngày phù hợp với tình trạng bệnh để hạn chế việc tăng huyết áp
– Nên ăn 3 bữa/ngày, không nên ăn vặt. Tránh thức ăn chiên xào, hạn chế mỡ, nhất là mỡ động vật. Tốt nhất là sử dụng thực phẩm hấp, luộc.
– Nên ăn nhiều rau quả xanh để cung cấp chất xơ cho cơ thể, dùng dầu thực vật thay mỡ… và các sản phẩm từ ngũ cốc, trái cây, sản phẩm từ sữa…
– Trong các loại thịt thì ưu tiên cá, sau đó đến thịt gia cầm, cuối cùng mới đến thịt bò, heo, cừu.
– Tránh các chất kích thích như trà, cà phê, thuốc lá…
– Hạn chế ăn muối, các nước chấm mặn, các thực phẩm giàu natri như: tôm khô, trứng vịt muối, chanh muối, thịt chà bông…
-Tăng hoạt động thể lực, giảm bớt béo phì, người sống tĩnh tại cần tập thể dục đếu đặn ở mức vừa phải như đi bộ nhanh hoặc bơi lội trong vòng 30-45 phút, 3-4 lần/tuần.
Ngoài ra, người bị bệnh tăng huyết áp cần được khám sàng lọc, phát hiện sớm. Bên cạnh áp dụng các biện pháp tích cực thay đổi lối sống như trên, bệnh nhân cần được theo dõi, quản lý bệnh lâu dài và điều trị theo hướng dẫn của thầy thuốc để giảm bớt các nguy cơ xảy ra biến chứng và để duy trì mức huyết áp hợp lý.
HỆ THỐNG